คู่มือแนวทางการการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพและประเด็นสำคัญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุในแผนกผู้ป่วยนอก

87 แ ว างการประเมิ แ ะการดููแ เหตุก์ ไม่พึึง ะสงค์ด้้นยาชนิดที่่� คาดก์ แ ะป้้องกันได้้ เป็็น ะเด็นสำ �คัญที่่� บุุค ก งก แ์ คว ต ะหนักก่อนการสั่่� งใช้ยุ กครั้้� ง ปััุ บัันมีก ฒนาเครื่่� องมือที่่� ช่วยให้้บุค ก งก แ์ เลืือกใช้ยาได้ อย่างเหมาะสมมากยิ� งข้� น อันได้แก่ Beers’ Criteria, Screening Tool of Older Persons’ potentially inappropriate Prescriptions (STOPP) แ ะ Screening Tool to Alert doctors to Right Treatment (START) Beers’ Criteria มีเน้� อหาส ะสำ �คัญ ะกอบด้้วย 1) ยก ยาที่่� ไม่คว ใช้ในผู้้� สูงอายุโดยไม่ข้� นกัับกลุ่่มโ ค (Potentially Inappropriate Medication: PIM) 2) ยก ยาที่่� ไม่คว ใช้ในผู้้� สูงอายุโดยข้� นกัับกลุ่่มโ คหื อกลุ่่มอาก ที่่� ผู้้� สูงอายุเป็็นอยู่ 3) ยก ยาที่่� ควรสั่่� งใช้้ด วยความ ะมัด ะวัง 4) อันติิ ย ะหว่างยาแ ะยาที่่� คว หลีีกเลี่� ยงก ใช้้ร่่วมกัน 5) ก ขนาดยาตาม ะดัับก ำ �งานของไต อย่างไ็ ตามมีก ะบุุให้้บุค ก งก แ์ ต ะหนักว่า Beers’ Criteria เป็็นเพีียงข้อเสนอแนะที่่� คว พิิ ณา ควบคู่่ไปกัิิ งเก่� ยวกัับภาวะความเจ็็่ วยของผู้้� ป่่วยสูงอายุแต่ ะ ย ไม่ใช่ข้อกำ �หนดตายตัว บุุค ก ง ก แ์ ต้อง ะยุกต์ใช้ความรู้้� ความเช่� ยวชาญ งก แ์ ะกอบกััน เพื่� อให้เกิดความเหมาะสมสำ �หรัั ผู้้� ป่่วย แต่ ะ ย (อ้้งอิง ก American Geriatrics Society 2019 Updated AGS Beers Criteria for Potentially Inappropriate Medication Use in Older Adults) 1. รา การ าท่� ไ วรใช้ในผู้้� สููงอายุุโ ไม่่ขึ� นกับกลุ่� โร ในกลุ่่มน้� ยาที่่� มักมีก ใช้อย่างไม่เหมาะสมได้แก่ กลุ่่มยาที่่� มีฤทธิ์์� anticholinergics เ ะส่ง ก ะ่ อ ก ำ � งชีีิต ะจำำ �วัน ำ �ให้เกิดปััญหาความิ ด กติของการขัั่ ายอุ ะ ปััสสาวะ ำ �ให้้ปากคอแห้งซึ่� งอ ส่ง ก ะ่ อก กลืืน ก่ วงซึึมซึ่� งอาจนำำ �ไปสู่่ปััญหาด้้นก งตัวแ ะพลััดตกหกล้้ม ำ �ให้เกิดสัับสนเฉีย น โดยกลุ่่มยาที่่� มีฤทธิ์์� anticholinergics สููงแ ะ วรหลีีกเลี่� งการใช้ในผู้้� สููงอายุุ ซึ่� งมีีการนำ าใช้้บ อ ในผู้้� สููงอายุุ ได้้แก่่ • ยาแก้แพ้้ที่่� เป็็น first generation antihistamine ได้แก่ chlorpheniramine (CPM), hydroxyzine, brompheniramine, tripolidine, cyproheptadine • ยาแก้คลื่� นไส้เวียนศ ะเช่น dimenhydrinate (dramamine) • ยาค ยกล้้ามเน้� อเช่น orphenadrine แ ะ cyclobenzaprine • ยาแก้โ คซึึมเศ (antidepressants) เช่น amitriptyline, imipramine แ ะ nortriptyline • ย ดอาการสั่่� นในโ ค์ กินสัน ได้แก่ benztropine แ ะ trihexyphenidyl นอกจา กน้� ยก ยาอ่� นๆ ที่่� ไม่คว ใช้ในผู้้� สูงอายุโดยไม่ข้� นกัับกลุ่่มโ คที่่� น่าสนใ เช่น ก ไม่แนะนำ �ให้ใช้ ยา omeprazole ต่อเนื� องเกินกว่า 8 สััปดาห์ เ ะ่ าก ใช้ยา omeprazole เป็็น ะยะเว นานอ เพิ่� มความ เส่� ยงต่อกิ ดเชื� อ clostridium difficile การสููญเสียมว ก ะดูกแ ะก ะดูกหัก ดการดููดซึึมวิตามิน B12 ใน งเดินอาห เว้นแต่ผู้้� ป่่วย ะมีความเส่� ยงสูงต่อก เกิดโ ค งชนิด เช่น erosive esophagitis, Barrett’s esophagitis (เป็็นก เปลี่่� ยนแปล งของเซลล์์ เย่� อบุุห อดอาห ไ เป็็นเซลล์์ ชนิดเย่� อบุุิ วลำำ �ไส้้เป็็นภาวะแ ก ซ้้อน ที่่� สำ �คัญของโ คก ดไหลย้้อนแ ะเป็็นปััจจััยเส่� ยงในก เกิดมะเ็ งห อดอาห ) หื อมีีพยาธิสภ ที่่� แสดงว่ามีก หลั่� ง ก ดมากิ ด กติ นอ เกิดอันต ย วมถึงผู้้� ที่่� ได้้รัั ยากลุ่่ม corticosteroids หื อ ใช้ยากลุ่่ม NSAIDs อย่างต่อเนื� อง ซึ่� งอา จำำ �เป็็นต้องได้้รัั ยา omeprazole นานกว่า 8 สััปดาห์ ตา งที่่� 26 แสดง ยก า ยาที่่� ไม่เหมาะสมสำ �หรัับ ผู้้� สูงอายุ