คู่มือแนวทางการการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพและประเด็นสำคัญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุในแผนกผู้ป่วยนอก

10 ทท่� 1 ลิินิิกผู้้� สูงอายุคุุณภาพ บ ำ � ะเ ศไ ยได้้ม ก ฒนานโย ยด้้นผู้้� สูงอายุมาอย่างต่อเนื� อง ต้� งแต่มีก ด ำ �แ นผู้้� สูงอายุแห่งชาติ ะยะ ที่่� 2 ( .ศ.2545 - 2544) โดยกำ �หนดให้แต่ ะก ะ วงได้้ม ก ด ำ �แนว งในก ำ �เนินงานด้้นผู้้� สูงอายุตามภิ ของหน่วยงาน ะกอบกัับ พ .ศ. 2546 ได้้ม ก ออก ะ ชบััญญััิผู้้� สูงอายุ .ศ. 2546 โดยก ะ วงสาธ ณสุ ขได้ออก ะกาศก ะ วงสาธ ณสุข เรื่่� องกิ ก งก แ์ แ ะสาธ ณสุข ที่่� จััดไว้โดยให้ความสะดวกแ ะ วดเ็ วแก่ ผู้้� สูงอายุเป็็นกรณีีพิิเศษ พ .ศ. 2548 คือ 1) จััดให้้ม ี่อง งเฉ ะส ำ �หรัั ผู้้� สูงอายุ 2) กำ �หนดข้� นตอนแ ะ ะยะเว ใน ก ใิ ก แก่ผู้้� สูงอายุ โดยปิิด ะกาศแ ะ ะชาสัมพัันธ์ใน ะหว่างใิ ก วย คณะก มก ผู้้� สูงอายุแห่งชาติ ในยุ ธศาสต์ ที่่� 3 ข้อ 4.7 ได้้ำ �หนดมาต ก “จััดต้� งคลิินิกผู้้� สูงอายุในโ ง ย ของรััฐที่่� มีจำำ �นวนเตียงต้� งแต่ 120 เตียงข้� นไ ” โดยกำ �หนดดัชนีีช � วัดว่า ภายใน .ศ. 2559 “ โ ง ย ของ ฐที่่� มีจำำ �นวนเตียงต้� งแต่ 120 เตียง ข้� นไป จ ะต้องมีก ดต้� งคลิินิกผู้้� สูงอายุ ซึ่� งในปีี .ศ. 2564 ได้้ำ �หนดให้เป็็นตัวชี� วัดตามนโย ยของ ฐมนตี ว่าก ก ะ วงสาธ ณสุข กำ �หนด “ อย ะของโ ง ย M2 ข้� นไ ที่่� มีก ดต้� งคลิินิกผู้้� สูงอายุ” ะกอบด้้วยคลิินิก ผู้้� สูงอายุ ะดัับพื้� นฐานแ ะคลิินิกผู้้� สูงอายุ ะดัับคุณภ ซึ่� งสถาบัันเวชศาสต์ สมเด็ ะสังฆ ชญาณสังว เพื่� อผู้้� สูงอายุได้้จัด ำ �เกณฑ์์มาต ฐานกิ ก ในคลิินิก ผู้้� สูงอายุคุณภ (9 ข้อ) ก ำ �เนินงานที่่�่ านมามีโ ง ย 120 เตียงข้� นไ ที่่�่ านเกณฑ์์ ร้้อย ะ 70 ต่อมาสถาบัันฯ ได้้ม ก ฒนาเกณฑ์์ก ะเมินก ดิ กุ ขภ ผู้้� สูงอายุในสถานิ กุ ขภ มาต ฐาน (16 ข้อ) ะกอบด้้วย 3 ส่วนคือ 1) ด้้นอาค สถานที่่� สิ� งแวดล้้อม 2) ด้้นบุุค ก แ ะ 3) ก ดิ กุ ขภ ผู้้� สูงอายุ (ภาค นวกที่่� 1) กก ำ �เนินก ที่่�่ านมา ่ า ก ดต้� งคลิินิกผู้้� สูงอายุคุณภาพส่่วนใหญ่ดำ �เนินก ในโ ง ย ที่่� มี ศักยภ แ ะมีความ อมตามบริ บท ของสถานบริ การ ดัังน้� นก ดต้� งคลิินิกผู้้� สูงอายุจึึงเป็็นความท้้า ยในโ ง ยาบา ที่่� มีขนาด 120 เตียงข้� นไ หื อโ ง ยาบา ที่่� มีความต้องกา ำ �เนินกา เรื่่� องผู้้� สูงอายุเนื� อง กมีจำำ �นวนผู้้� สูงอายุในแ นก ผู้้� ป่่วยนอกมารัับ บริ ก เป็็นจำำ �นวนมากจึึงเห็นความสำ �คัญในก ำ �เนินงานคลิินิกผู้้� สูงอายุเพื่� อ องรัับ จั ดิ กุ ขภ ผู้้� สูงอายุที่่� ผู้้� สูงอายุสาม ถเข้้าถ งิ ก อย่างเหมาะสม สถาบัันฯ จึึงได้้พัฒนารูู แ งเลืือกในก ำ �เนินงานคลิินิก ผู้้� สูงอายุ ะเด็นสำ �คัญด้้นเวชศาสต์ ผู้้� สูงอายุในแ นกผู้้� ป่่วยนอกข้� นเพื่� อเป็็นแนว งในก แ ผู้้� สูงอายุในแ นก ผู้้� ป่่วยนอก คลิินิิกผู้้� สููงอายุุคุณภาพ ก คาดก์ จำำ �นวนผู้้� สูงอายุในกลุ่่ม ะเ ศ ASEAN โดยองค์ก สห ะชาชาติ ่ าในปีี .ศ. 2573 สัดส่วนของผู้้� สูงอายุไ ย ะมากเป็็นอันดัับสอง คือร้้อย ะ 24.3 อง กสิงคโ์ ทั้้� งน้� เนื� อง กก ฒน ง ด้้นสาธ ณสุขแ ะก แ์ ไ ย ำ �ให้อายุคาดเฉลี่� ยของคนไ ยเพิ่� มข้� น โดยอายุคาดเฉลี่� ยชายไ ยเ่ ากัับ 71.8 ปีี แ ะของหญิงไ ยเ่ ากัับ 78.6 ปีี ขณะที่่� อัต เกิด ด งตามลำำ �ดัับ อ ำ �ให้ผู้้� สูงอายุไ ยเพิ่� มจำำ �นวนข้� นอย่าง วดเ็ ว โดยในปีี .ศ. 2563 ะเป็็นปีีแ กใน ะวััิศาสต์ ไ ยที่่� มีจำำ �นวนผู้้� สูงอายุมากกว่าจำำ �นวนเด็ก ซึ่� ง กเกณฑ์์ ขององค์ก สหปร ะชาชาติ สังคมไ ยได้เข้้าสู ภาวะที่่� เี ยกว่า “ภาวะปร ะชากรสููงอายุ” (population ageing) มาต้� งแต่ ปีี .ศ. 2543 แล้้ว