แนวทางการจัดบริการคลินิกผู้สูงอายุ

64 การจััดบริิการ ลิินิิกผู้้� สูงอายุุ : ภาวะกลั้� ปััสสาวะไม่ได้ ภา ะกลั� นปัสส า ะไม่ได้้ ถืือว่ าเป็นกลุ� ม าการสููง ายุ (geriatric syndromes)ที� สำำ �คัญเพราะไม่เพียง แต่เป็นภา ะที� ทำ �ให้ผู้้� สููง ายุสููญเสีียคุณภาพชีวิิตและสุุขภาพจิต เกิ ค ามั บ าย และยังมี ลกระทบถึึง ภา ะสุุขภาพที� สำำ �คัญ ได้้แก่ โรคติ เชื� ทางระบบปั า ะซ้ำำ� น โรคิ หนังโ ยเฉพาะบริเ ณที� สััมั สกัับ ปั า ะเป็นเ ลานานจนเปื� ยและเกิ ร ยแยก ภา ะหกล้มและกระดููกหักซึ่่� งมักเกิ ในผู้้� มีปัญหาปั า ะ ยต นกลางคืน และสุุขภาพโ ยร มล ลงนำ �ไปสู่� การสููญเสีียค าม ามาร ในการดำำ �เนินชีวิิตประจำ �วััน ร มถึึงการเป็นโรคึ มเศร้าที� สููงข้� น การเกิ ภา ะกลั� นปั า ะไม่ได้้มักมีพยาธิิ ภาพร่่วมกันหลาย าง ตั� งแต่ค ามเสื่� มหิ ปกติข ง ระบบปัสส า ะเ ง ระบบประ าทหรืือส ม งและพยาธิิ ภาพทางจิตหร ค ามิ ปกติทางกาย การบกพร ง ข งระบบเหล่านี� แม้เพียงส่ นหน่� งก็ส่่ง ลให้เกิ ภา ะกลั� นปัสส า ะไม่ได้้ภา ะกลั� นปัสส า ะไม่ได้้แบ่ง ก เป็น 2 ประเภทใหญ่ ดัังนี� 1. ภาวะกลั� นปััสสาวะไม่ได้้แบบเฉีี บพลั นเป็น านการณ์ที� เกิดขึ้� นอย่่างเฉียบพลันโ ยส่ นใหญ่ มักเกิ จากการเจ็บป่ ยเฉียบพลันหรืือมีีปัญหาที� มี าเหตุชั เจนซึ่่� ง าเหตุที� พบ ยได้้แก่ - ค ามิ ปกติข งทางเดิินปั า ะส่ นล่าง ได้้แก่ การติ เชื� ซึ่่� งมักมี าการปั า ะแ บขั ป เบ่งหรืือปัั า ะกะปริบกะปร ยร่่วมด้ ย ังช งคล บางและั กเ บ (atrophic vaginitis) ท่่อปัั า ะั กเ บ (urethritis) หลังผ่่าตัดต่ มลูกหมาก ( าการมักดีีข้� นช้าๆ) ุจจาระแข็งุ ดตััน เป็นต้น - ค ามิ ปกติที� ทำ �ให้ปริมาณปั า ะเพิ� มข้� น ได้้แก่ าการทางเมตาบิ กเช่น hyperglycemia, hypercalemiaการดื่� มนำ� �มากเกินไป ภา ะนำ� �เกิน เส้้นเลื ำุ ดตัันและมีภา ะบ มซึ่่� งมักจะมี ปั า ะรา เ ลากลางคืน เป็นต้น - ภา ะหั ใจล้มเหล - การไม่่สามาร เดิินไปถึึง งนำ� �ได้้ทัน เช่น เคลื� นที� ไม่ได้้ห ก กมั ไว้้กับเตียง - การเจ็บป่ ยเรื�ั งที� ทำ �ให้เคลื� นไห ไม่่สะ ก - ภา ะทางจิตเ ช - ลไม่่ึงประ งค์จากยา ภา ะกลั� นปัสส า ะไม่ได้้แบบเฉียบพลันจะหายได้้ (reversible incontinence)ถ้้า ามาร แก้ไข้้สาเหตุได้้ เช่น การติ เชื� ทางเดิินปั า ะ าจจะแก้ไขได้้โ ยยาปฏิิชี นะ ง เคร่� งดื่� มที� มคาเี นไม่่ว่าจะเป็นชา