แนวทางการจัดบริการคลินิกผู้สูงอายุ

56 หกล้มสููงและมีตั� งแต่ 2 ชนิดขึ้� นไปก็จะมีั ตราการหกล้มเพิ� มมากข้� นด้ ย ปัญหาจากการใช้ยาเป็นปัจจัยเสี่� ยง ข งการหกล้มซ้ำำ� �โ ยผู้้� สููง ายุที� ใช้ยากลุ� มต้านเศร้า ยาที� มี ลต่่อจิิตประ าท ยากลุ� ม benzodiazepines ยา กันชักหร ยาที� มีฤทธิ์� anticholinergic จะมีโ กา เกิ การหกล้มซ้ำำ� �ได้้มากกว่่ากลุ� มที� ไม่ได้้ใช้ยากลุ� มนี� ผู้้� สููง ายุที� มีการใช้ยาหลายชนิ (≥4 ชนิ ) มีโ กา เกิ การหกล้มซ้ำำ� �มากเป็น 1.5-2 เท่าข งผู้้� ที� ใช้ยาน้ ยกว่่า 4 ชนิ การหยุ ยาที� เป็นปัจจัยเสี่� ยงหกล้มซ้ำำ� �ในผู้้� สููง ายุจะช่่วยลดค่่าใช้้จ ายและเพิ� มคุณภาพชีวิิตข งผู้้� สููง ายุ แนะนำ � ให้ทบท นการใช้กลุ� มยาที� มีค ามเสี่� ยง ภา ะหกล้มสููง 17. กา ออกกำ �ลังกา การ กกำ �ลังกายที� เพิ� มกำ �ลังค ามแข็งแรงข งกล้ามเนื� และการทรงตั จะ ช่่วยล ภา ะหกล้มและการบา เจ็บจากการหกล้มได้้ โปรแกรม กกำ �ลังกายที� มีค ามจำ �เพาะกับแต่ละ บุคคลช่่วยล ภา ะหกล้มไ ยละ 54 การ กกำ �ลังกายที� มี งค์ประก บหลายชนิ (multi-component exercise) ได้้แก่ ฝึึกการทรงตั มกับเพิ� มกำ �ลังกล้ามเนื� และค ามยื หยุ� นจะได้้ ลในการล ภา ะหกล้ม มากกว่่าการ กกำ �ลังกายที� มีเพียง งค์ประก บเดีีย และการ กกำ �ลังกายหลายประเภทร่่วมกัน เช่น ไท เก็ก หร Otago (เป็นรูปแบบการ กกำ �ลังกายที� ฝึึกการทรงตั และเพิ� มค ามแข็งแรงข งกล้ามเนื� แบบ เฉพาะราย พั นาข้� นในประเทศนิี แลนด์์) ป้ งกันภา ะหกล้มในผู้้� สููง ายุได้้ ามาร ลดจำำ �น นผู้้� สููง ายุ หกล้มได้้ร ยละ 13-18 ลั ตราเกิ การบา เจ็บจากการหกล้มได้้ร ยละ 37-56 และลั ตราการเกิ กระดููกหักจากการหกล้มไ ยละ 61-66 แนะนำ � ให้ฝึึกการ กกำ �ลังกายที� ช่่วยเร่� งการทรงตั และเพิ� ม ค ามแข็งแรงข งกล้ามเนื� ะโพก กล้ามเนื� เหยีย เข่าและกล้ามเนื�่ ง างน้ ยสััป าห์ละ 3 ชั� โมง เน่� งเป็นเ ลา างน้ ย 6 เดืื น 18. องเท้าท่� สวมใส่ ะจำำ � ผู้้� สููง ายุที� ใส่่ร งเท้าที� ไม่เหมาะ ม เช่น ขนา เล็กห ใหญ่เกินกว่่าเท้า ไม่กระชับ พื� นร งเท้าสึึกและลื� นเป็น าเหตุให้ผู้้� สููง ายุหกล้ม ผู้้� สููง ายุที� ใส่่ร งเท้าที� เล็กกว่่าขนา เท้าข ง ตนเ งทำ �ให้เกิดอ าการป เท้า าจนำ �ไปสู่� การหกล้มได้้ น กจากนี� ยังพบว่่าผู้้� ที� สว มร งเท้าแตะเดิินน กบ้าน จะเสี่� ยง การหกล้มมากกว่่าผู้้� ที� มร งเท้าชนิ � น 2.3 เท่า แนะนำ � ให้ตร จประเมินร งเท้าผู้้� สููง ายุที� มใส่่ประจำ �และแนะนำ �ให้ผู้้� สููง ายุ มใส่่ร งเท้าที� เหมาะ ม ได้้แก่ ร งเท้าหุ� มส้้นซึ่่� ง นที� หุ� มส้้นค รมี ค ามแข็งพ มค รเพื� ให้้ข ้้อเท้ามั� นคง ส้้นร งเท้าเตี� ยและกว้้างเพื� เพิ� มเนื� อที่่� สััมั สพื้� น พื� นร งเท้ามี กยางเพื�ั นลื� นและยึดติิดกัับพื� นได้้ดีี หรืือมีี ายรั ห เ ก กเพื�้ งกันร งเท้าหลุ ขณะเดิิน 19. บ้านและท่� อยู่่อาศั บริเ ณบ้านและชุมชนที� มี ภาพแวดล้้ มไม่ปลอดภั ย าจเป็นปัจจัยกระตุ� น ให้ผู้้� สููง ายุเกิ ภา ะหกล้ม าเหตุที� พบไ ยคื เดิิน ะดุุ ลื� น หกล้มขณะเคลื� นย้ายตั และหกล้มขณะ ข้� นลงบันไ หรืือก้้าวข้้ามสิ่� งกี ข าง การสำำ �ร จบ้านข งผู้้� สููง ายุในชุมชนหน่� งพบว่่าบ้านมีสิ่� งแวดล้้ มที� ไม่ ปลั ย างน้ ย 1 าง ยละ 80 มีสิ่� งแ มที� ไม่ปลั ยตั� งแต่ 5 างข้� นไป ยละ 39 ได้้แก่ างข งเกะกะ ายไ ข างทางเดิิน พรมปููพ� นที� ไม่เรียบ ไ ไม่่สว่่าง พื� นลื� น บันไ ไม่่ีราวจัับ ค ามสููงข ง ต้� และเก้าอี้้� ไม่เหมาะ ม และมีสััตว์์เลี� ยง เป็นต้น น กจากนี� บ้านหลายหลังยังมีุ ป รรคหรืือสิ่่� งกี ข างต การทำ �กิจวััตรประจำ �วััน างปลั ย เช่น งนำ� �ที� ไม่ปลั ย การก้าวข้้ามพื� นต่างระดัับน กบ้าน และ