แนวทางการจัดบริการคลินิกผู้สูงอายุ

54 5. กา รัับความรู้� สึกของเส้น ะสาทส่วน ลา ผู้้� ที� มีระบบประ าท นปลายิ ปกติที� ขาทั� ง ง ข้างมีค ามเสี่� ยง การหกล้มเพิ� มข้� น 17 เท่า และมีุ บัติการณ์ข งภา ะหกล้มเพิ� มข้� น 1.4 เท่า แนะนำ � ให้ตร จการสููญเสีียการรับค ามร้� สึึกข งเส้้นประ าทส่ นปลายโ ยเฉพาะผู้้� ป่ ยโรคเบาห านโ ยใช้ monofilament ชนิ 10-g Semmes-Weinstein การรับค ามร้� สึึกสั่� นโ ยใ มเสีียงชนิ ค ามถี่� 128 เฮิิรต์ และการรับค ามร้� สึึกเจ็บป ระดัับตื� นโ ยใช้ไม้ปลายแหลม ผู้้� ป่ ยเบาห านแต่ละรายจะมีการสููญ เสีียการรับค ามร้� สึึกข งเส้้นประ าทแตกต่างกัน หากตร จการรับค ามร้� สึึกชนิ เดีียวมีีโ กาิ พลา ได้้ ยละ 25-50 หากตร จ ย monofilament และ มเสีียงร่่วมกันจะมีค ามไ ยละ 90 ค ามจำ �เพาะ ยละ 85-89 6. กา มองเห็็น ผู้้� สููง ายุที� มีปัญหาการม งเห็นจะมีค ามเสี่� ยงต การหกล้มเพิ� มข้� น 2.5 เท่า ผู้้� สููง ายุ ที� มีปัญหาการม งเห็นค รได้้รับการตร จประเมินเพื� แก้ไขปัญหา แนะนำ � ให้้วั ค าม ามาร ในการม ง เห็นหั ระดัับ ายตา (visual acuity test) ยแ นท บ Snellen chart ซึ่่� งทำ �ได้้ง่าย 7. กา ได้้ยิิน ผู้้� ที� มีการได้้ยินิ ปกติเสี่� ยงต การหกล้ม 1.21 เท่า การหกล้มซ้ำำ� � 1.53 เท่า แนะนำ � ตร จ การได้้ยิน ยวิิธีี finger rub test ซึ่่� งเป็นวิิธีีที� ง่าย ะ ก ไม่่ซัับ น มีค ามไ ยละ 99 ค ามจำ �เพาะ ยละ 75 8. ภาวะเจ็็บป่่ว เฉีี บพลันื อโ คเรื้� อรััง การเจ็บป่ ยเฉียบพลันหรืือมีีโรคเรื� อรัั งต่างๆ จะเพิ� มค าม เสี่� ยงหกล้ม แนะนำ � ให้้ส บ ามเพื� ประเมินว่่าขณะนั� นมีภา ะเจ็บป่ ยเฉียบพลันหร โรคเรื� อรัั งหร ไม่ เช่น ไข้ห ขาดน้ำ� � โรคเบาห าน ภา ะทุโภชนาการ โรคเลื จาง ั กเ บ โรคตับ โรคไต าย โรคมะเร็ง โรคถุุงลมโป่งพ ง ปัจจัยเหล่านี� ทำ �ให้เสี่� ยงหกล้มเพิ� มข้� นได้้ 9. ภาวะเป็็นลม ม สติิ ผู้้� สููง ายุที� หกล้มจากภา ะเป็นลมหมิ าจทำ �ให้เกิ การบา เจ็บที� รุนแรง เช่น ศีรษะแตก กระโหลกร้า เลื กใต้เยื�ุ ม ง แนะนำ � ใ บ ามว่่ามีภา ะเป็นลมหมิ ห ไม่ ถ้้ามีให้ประเมินเพิ� มเติมโ ยขั� นต นแรกต งวิินิจฉัยแยกภา ะเป็นลมหมิ กจากภา ะอื่่� นที� ทำ �ให้ มี าการหมิ ได้้ เช่นเดีียวกััน เช่น ชัก การั กประวััติมีค ามสำำ �คัญในการบ ก าเหตุข งภา ะเป็นลม หมิ และแน ทางการส่่งตร จที� เหมาะ ม 10. ภาวะซึึมเศร้้า ผู้้� มีภา ะึ มเศร้ามีค ามเสี่� ยงหกล้มสููงกว่่าผู้้� ไม่่ีภา ะึ มเศร้า 1.63 เท่าและเสี่� ยง หกล้มซ้ำำ� �สููงกว่่า 1.86 เท่า เน่� งจากผู้้� ป่ ยโรคึ มเศร้ามีค ามเร็ ข งการเดิินช้าลงเมื� อต้้ งทำ �ภารกิจที� ต ง ใช้ค าม ามาร ข ง ม งเต็มที� และิ พลา มากข้� นเมื� อต้้ งทำ � 2 ภารกิจในเ ลาเดีียวกััน ซึ่่� งเกี� ยวข้ งกับ ค าม ามาร ข ง ม ง การคิิ เคราะห์ที� ล ลงก็เพิ� มค ามเสี่� ยงหกล้ม น กจากนี� ภา ะึ มเศร้ายังพบร่่วม กับโรคทาง ม งไ ย เช่น โรคหล เลื ม ง ัลไ เม์ และพาร์กินสัันทำ �ให้เพิ� มค ามเสี่� ยงหกล้ม ได้้เช่นกัน แนะนำ � ให้้ั กร งภา ะึ มเศร้า ยแบบคั กร งโรคึ มเศร้าชนิ 2 คำ าม (2Q) ถ้้าพบค าม เสี่� ยงหรืือมีีแน โน้มที� จะเป็นโรคึ มเศร้าให้ประเมินต่่อด้้ ยแบบประเมินโรคึ มเศร้าชนิ 9 คำ าม (9Q) ห Thai Geriatric Depression Scale(TGDS) ไป