คู่มือแนวทางการการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพและประเด็นสำคัญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุในแผนกผู้ป่วยนอก

60 อาการคัั ิวแห้ง (Itching and dry skin) เหตุ ที่่� ต้องดููแ เป็นพิิเศษิ วหนังของผู้้� สูงอายุ ะมีก เส่� อมสภ ของิ ว ซึ่� งส่งผลต่ อโค งสร้้ งแ ะก ำ �งานของิ วหนัง ช้� นิ วหนัง ที่่� ง ง ่วมกัับการสููญเสียเน้� อเย่� อใต้้ผิิวหนัง กิ ตไขมัน (sebum) ที่่�ิ วหนังไม่เพีียง อ ำ �ให้้ผิิวหนัง ไม่สาม ถกักเก็บน้ำ� �แ ะไขมันไว้ ได้ตาม กติ ส่ง ให้้ผิิวในผู้้� สูงอายุมีความแห้งคัน ะคายเคือง เป็็นจ้ำ� �ชำ� �ง่าย แ ะเกิด งเคียง กก ยาสเตีย อยด์ได้้่ายข้� น แ ว างการประเมิ ภาวะิ วแห้งเพีียงเล็็กน้อย อาจสัังเกตุ ย ง ๆ นิ วหนังโดยไม่มีอาการอื่่� น แต่ถ้้เริ่่� มเป็็นมากข้� น ะเริ่่� ม มีอาการคััน ะคายเคือง โดยมักมีอาก ที่่� หน้าแข้ง ต้นขา แขนแ ะลำำ �ตัว เม่� อถููแกะ เกา หื อใิ ตภัณฑ์์ที่่� ก ะตุ� น ก ะคายเคือง ะ ำ �ให้เกิดิ วอักเสบขึ้� น (xerotic eczema, asteatotic eczema) ะสังเกตเห็นผื่่� นแดง มีสะเก็ด แห้งแตก อก ม อยเกา มีีำ� �เหลืือง หื อนูนหนาข้� นตาม ะยะของผื่่� น แ ว างการดููแ 1. หาสาเหตุ หลีีกเลี่� ยงปััจจััยก ะตุ� นที่่� ำ �ให้้ผิิวแห้ง แ ะแนะนำ �การดููแิ วที่่� ถูกวิธี ได้แก่ • ก อาบน้ำ � �ไม่อาบน้ำ� �อุ่นจััด ไม่อาบน้ำ� �บ่่อย ๆ ไม่แช่นำ� �เป็็นเว นาน ๆ • เลืือกิ ตภัณฑ์์อาบน้ำ� �ที่่� อ่อนโยน ศ กนำ� �หอม ไม่ใชิ ตภัณฑ์์ที่่� มีี่วน ะกอ ของยาฆ่าเชื� อเนื� อง ก อ ำ �ให้้ผิิว ะคายเคืองคันง่าย กรณีีิ วแห้งมากแนะนำ �ิ ตภัณฑ์์ที่่� เป็็นเวชสำ �อางที่่� ใช้้ทำำ �ความสะอาดิ วแ ะ คงความชุ่มชื� นิ วแ ะไม่ขัดถููผิิว งดแกะเกา 2. คี มบำำ �ุ งิ วให้้ผิิวชุ่มชื� นเสมอ แนะนำ �ใ หลัังอาบน้ำ � �ภายใน 2-5 นาทีีจ ะ ำ �ให้คี มซึึมเข้้าสู ่่�ิวได้้ด ที่่� สุด แ ะ่ อย ๆ ได ะหว่างวัน กรณีีิ วแห้งมาก อ ใช้้ำ� �มันิ น หื อนำ� �มันมะพร้้า ว หื อออยิ ว งเป็็นช้� นแ กก่อน ตามด้วยคี มบำำ �ุ งิ ว คว เลืือกใช้้คี มเ ส (cream base), ยูเี ยคี ม (10% urea cream), petrolatum หื อ vaseline หื อิ ตภัณฑ์์เวชสำ �อางสำ �หรัั ผู้้� มีีผิิวแห้ง 3. กรณีีม ีีภาวะิ วอักเส (eczema) ่วมด้วย ก กษาด้้วยย สเตีย อยด์ โดยเลืือกใช้้ mild potency topical steroid ก่อน เช่น 0.1% triamcinolone cream ิเวณลำำ �ตัว 0.02% triamcinolone cream ิ เวณิ วหน้าหื อ อกพั ก ยาแนะนำ � เฉ ะิ เวณผื่่� น 2 ครั้้� งหลัังอาบน้ำ� � โดย ควบคู่่�ก ััคี มบำำ �ุ ง เสมอ เพื่� อช่วย ดก ะคายเคือง กยา แ ะ ำ �ให้การดููดซึึมยาดีี้� น 4. ถ้้าม อาการคัันมาก ยา antihistamine ช่วย ดอาการคัันได้้ โ กเลี่� ง า first generation antihistamine ท่� มีีฤทธิ� anticholinergic สููง เช่น chlorpheniramine (CPM), hydroxyzine (รา ะเ เพิ� เติ ในบทการใช้้ยาฯ) 5. หากรัักิ วแห้ง อาการคััน ไม่ดีี้� น ให้้่งต่อแ์ เฉ ะ งเพื่� อ ะเมินแ ะหาสาเหตุอ่� น