คู่มือแนวทางการการดำเนินงานคลินิกผู้สูงอายุคุณภาพและประเด็นสำคัญด้านเวชศาสตร์ผู้สูงอายุในแผนกผู้ป่วยนอก

12 2.5 iatrogenesis หมายถึง โ คที่่� เกิด กก ฏิิบััติ งก แ์ โดยเฉ ะก เกิด ไม่พึึง ะสงค์ ก ยา (adverse drug reaction) 2.6 inanition หมายถึง ภาวะขาดส อาห M – multiple pathology ผู้้� ป่่วยสูงอายุ ะมีีพยาธิสภ ห ยชนิดในห ย ะ อวัยวะในเว เดียวกันแล้้ว ยาธิสภ เหล่่าน้� นยังมี ความุ นแ งเพิ่� มข้� นในเวลาอััน วดเ็ ว ถ้้ไม่ได้้รั ก ก อย่างทััน่ วงทีี แ ะมีความเส่� ยงสูงที่่� ะเกิดภาวะแ กซ้้อน ทั้้� ง ก ยาธิสภ เองแ ะ กการดููแ กษา โดยทั่่� วไ กลุ่่มโ คที่่� ได้้บ่อยในคลิินิกผู้้� สูงอายุ ะมีี 3 กลุ่่มโ ค ที่่� สำ �คัญ ได้แก่ 1. กลุ่� โร ในระบบกล้้า เน้� อ กระดููกแ ะข้อ (musculoskeletal disorder) เช่น โ คข้อเส่� อม (osteoarthritis) โ คผลึ กเกลืือสะสมที่่� ข้อ (crystal-associated arthritis) โ คก ะดูกุ น (osteoporosis) ภาวะก ะดูกหัก เป็็นต้น 2. กลุ่� โรคที่่� เก่� วกับภาวะหล อ เลืือ แ งแข็งกระด้้าง (atherosclerosis) เช่น โ คความดันเลืือดสูง โ คเ หวาน ภาวะไขมันในเลืือดิ ด กติ โ คใน ะบบหััวใ แ ะห อดเลืือด โ คห อดเลืือดสมอง โ คห อดเลืือดแดง ส่วน ยอุดตัน (peripheral arterial disease) เป็็นต้น 3. กลุ่� โรคที่่� เกิ จาก วา เสื่� อ ของระบบประ าท (neurodegenerative disease) เช่น โ ค์ กินสัน (Parkinson’s disease) ภาวะสมองเส่� อม ซึ่� งอ เกิด กโ คชนิดต่างๆ เช่น โ คอััลไ เมอ์ (Alzheimer’s disease) ภาวะสมองเส่� อมเนื� องจา กโ คห อดเลืือดสมอง (vascular dementia) เป็็นต้น ภาวะซึึมสัับสนเฉีย น (delirium) แ ะกลุ่่มโ ค งจิิต ะส เช่น ภาวะซึึมเศ (depression) เหตุน้� เอง ผู้้� ป่่วยสูงอายุจึึงต้องก ก แ ก แ องค์ วม (holistic care) เสมอ ก แ ที่่� เหมาะสมแ ะ ปล อดภัยสำ �หรัั ผู้้� ป่่วยสูงอายุจึึงต้อง ยายามรัักษา สมดุ ของุ ก ะบบ อวัยวะ ให้ผู้้� ป่่วยสาม ถมีีช ีิตอยู่ได้อย่าง มีีุณภาพชีีวิตที่่� ดีตามคว แก่อัตภ P – polypharmacy กก ที่่� ผู้้� ป่่วยสูงอายุมีีพยาธิสภ ห ยชนิดในห ย ะ อวัยวะในเว เดียวกัน ำ �ให้ผู้้� สูงอายุมักได้ ยาห ยขนานในเว เดียวกันด้วย แม้้่าสาเหตุที่่� ำ �ให้เกิด ไม่พึึง ะสงค์ กยา (adverse drug reaction) ในผู้้� สูงอายุ ะเกิด กห ยสาเหตุได้แก่ ก ใช้ยาห ยขนาน่ วมกัน (polypharmacy) ก เปลี่่� ยนแ ง งเภสัช นศาสต์ (pharmacokinetics) แ ะ งเภสัช ศาสต์ (pharmacodynamics) เนื� อง กความช แ ะ ความิ ด ดเนื� อง กมนุษย์์ (human error) ่ าก ใช้ยาห ยขนาน่ วมกันเป็็นสาเหตุที่่� สำ �คัญที่่� สุดต่อ ก เกิด ไม่พึึง ะสงค์ กยาในผู้้� ป่่วยสูงอายุ S – social adversity ก เปลี่่� ยนแ ง งด้้นสังคมในผู้้� สูงอายุที่่� สำ �คัญ เช่น ก เกษีียณอายุ กก ำ �งาน ยได้ที่่� ด ง ก แยก บ้้านของลููกที่่� เติ โตข้� น เนื� อง กการย้้ ยบ้้านไ ใกล้้ที่่� ำ �งานหื อก ออกเื อนไปตั้� งค อ ครััวของตนเอง หื อก กไ ของคู่ค องของผู้้� สูงอายุ ล้้วนส่ง่ อสุขภ โดย วมของผู้้� สูงอายุ ปัั ย งสังคมที่่� สำ �คัญที่่�่ อสุขภ ของผู้้� สูงอายุ ได้แก่ 1. ผู้้� ดููแ ผู้้� สููงอายุุ (caregiver) ก ำ � ว ะชาก งอายุใน ะเ ศไ ย .ศ. 2550 โดยสำ �นักงานสถิติ แห่งชาติ ่ าร้้อย ะ 12 จำำ �เป็็นต้องพึ่� ง ผู้้� อ่� นในก ำ � งชีีิตอยู่ได้้การดููแ ก ะไม่ ะสบผลสำ ำ �เ็ จถ้้าบุุค ก งก แ์ ะเ ย ะเด็นผู้้� ดูแ ผู้้� สูงอายุ ซึ่� งต้องให้ก แ ผู้้� สูงอายุต่อเนื� องที่่� บ้้าน